JAGA-BABA

Ěräst́-ajšt́ atät babat kavonest. Uĺnest́ synst kavto ějkakšost — cöryne da tejteŕne. Babaś praś — kuloś. Kadovst́ ějkakšně sirotaks. Syń čistě merit́ tetästěń: „Tetäj, sajt́ od ava! tetäj, sajt́ od ava!” Tetäś meri: „Sajan, dy melezěnk tuezě!”

— Tui — sajt́!

Sajś tetäś od ava. Alamos ěräś od avaś dy meri tetästeń: „Jomavcyt́ ějkakšot — ěrän martot, a jomavcyt́, a ěrän!”

Atästeń teems a meze. Peštińze ějkakšněń zepest ksnavdo dy sainze virev. Uskińze viŕ kunčkas i meri tenst: „Aštede tyń tesě, mon molän čuvto kerän — med́ valtan.” Moĺś ve jonov, sülmaś čuvto präs kavto last i tuś kudov. Varmaś puvi, čuvto präso lastně kulst-kalst! vejs vačkodevit́. Ějkakštně maräsyź lastněń dy merit́: „Ono koso tetämok čuvto keri — med́ valty!”

Učost́, učost́ — ěź sak tetäst. Moĺst́ tetäst vešneme, koso son čuvto keri, med́ valty. Vanyt́ — čuvto präso kavto last varmaso vejs vačkolevit́. Karmast́ avaŕdeme. Avaŕct́, avaŕct́ — must́ tropine i tust́ se tropinevast́, kov seĺmest neit́, kov pilest marit́.

Moĺst́, moĺst́, pačkoćt́ jaga-babań kudos. Kujst́ potmars i karmast́ toso ěrämo. Kudo potmarsteń kuźmestě praś ve ksnavost jaga-babań kaśkas; ksnavś kajś potolokont́ pačk kudo potmarsteń.

Jaga babaś čistě paniĺ oev präkat, a sonś madiĺ ojmseme.

Jaga-baś matedevi, patäś meri jalaksosteń: „Jalakskem, tuka prät čavsisa!”

Jalaksoś madi ělezěnzě, patäś karmi a čavseme i moramo: „Lip! lip! ve seĺmineś! lip! lip! ombocineś!” Lipadevit́ jalaksont́ seĺmenzě i matedevi.

Patäś valgi ksnavst́ kuvalt jaga-babań kudosteń, saly präka i mekev kuzi kudo potmarsteń. Stävcazo jalaksont́ i karmi ěsněnzě präkado andomo.

Jalaksoś meri: „Patäj, kosto saik präkant́?” Patäś meri: „Tetänok sakšnoś — kandyze!”

— Mejś, patäj, moń ězimek stävto, — mon-gak neevleja tetän! — I karmaś avaŕdeme. Patäś meri: „Iĺ-avaŕt́, jalakskem, tago syńderäj tetänok, tont́-kak stävttan!”

Omboce čistě patäś tago meri: „Jalakskem, tuka prät čavsisa!”

Jalaksoś mać ělezěnzě; patäś karmaś moramo: „Lip, lip, ve seĺmineś! lip, lip, ombocineś!”

Jalaksoś konińze seĺmenzě, a sońś ěź matedevt́.

Patäś ansäk karmaś jaga-babań kudos valgomo, jalaksoś panžińze seĺmenzě i meri:

— Patäj, ton kov? — Mon-gak martot molän!

Patäś meri: „Mon molän jaga-babaneń präkań salamo!”

— Mon-gak molän martot!

— Ilä jaka, jalakskem, — jaga-babaś kundasamiź!

— A kundasamiź! — Mon-gak molän!

— Nu, adä! ansäk vanok, jalakskem, ilä šuma toso!

Valkst́ kavonest ksnavst́ kuvalt. Jaga-babaś udy kašlankso, piĺgenzě polok lankso, ve kedezě kenkš porovt lankso, omboceś tomba lankso.

Jalaksoś neinze stolanksto oevt́ präkat́neń i rankstazevś: „Patäj, vanta, znäro präkat́ne stolanksont́!”

Jaga-babaś syrgojś i meri: „Vana kit́ salcit́ moń präkadon!”

Kundyńze kavonest, pekstyńze koniks i karmaś ěsněst andomo. Čistě kai tenst cela judma pešte tovt.

Alamos ěräź, jaga-babaś meri tenst: „Nu-ka, ějdeń, tonginka suronk varineva, — varčatadyź, kujalgadyde ěli ězide!”

Patäś tonkś varineva cökań-süro. Jaga-babaś sötor! suskize. „U! ěźde kujalgat oštö, kalgodo syvelenk!”

Karmaś andomo ěsněst sede-jak paŕste. Kavtoń-kavtoń judma karmaś pešte tovoń kajamo.

Kavto-kolmo čiń jutaź jaga-babaś tago meri: „Nu-ka, nej tonginka, ějdeń, suronk — kujalgadyde, ěźde!”

Patäś tonkś varineva čev. Jaga-babaś sötor! suskize.

— U! Ěźde kujalgat oštö — a maštuvdado jarcams!

Jutast́ oštö kavto-kolmo čit́. Jaga-babaś tago meri tenst: „Nu-ka, ějdeń, tonginka suronk — kuide, ěźde!”

Patäś se škane matedevkšněś. Jalaksoś saize dy tongize suronzo. Jaga-babaś pukštor suskize surst́ i meri: „O! koda kujalgadyde! Nej maštuvdado sěvmeks!”

Uštyze-javavtyze kaštomonzo psistě. Tomba lanks anokstaś kše kojme; targinze konikstě ějkakštněń i meri patästeń: „Kiŕnevt-taparävt dy ozak kojment́ lanks!”

Patäś meri: „Babaj, a maštan, nevtik tońś, koda ozams!”

— Nu, ino ton, cörynem, ozak!

Se-jak meri: „Babaj, a maštan, — nevtik tońś, koda ozams!”

Jaga-babaś ozaś sońś kojment́ lanks, — piĺgenzě kiŕninze-taparińze alonzo dy meri:

— Vana istä ozado!

Patäś saize kojment́ dy sede kurok jaga-babant́ kaštomonteń šikadize, kaštom kurgont́ kšniń koćkiŕganso nežedize.

Jaga-babaś kaštocont́ rangi: „Ějdeń, noldymiź: kaśkaso kekšeź cela šakš pižeń jarmakon — makssyń tenk!”

Patäś meri: „Net́ istäkak minek ulit́!”

— Kustim alo kalmaź cela kukšin sijań jarmakon! Net́kak tynk ulest — noldymiź!

Patäś meri: „Net́ istäkak minek ulit́!”

— Vaĺma präso syŕneń surksom — se-jak tynk ulezě — noldamiź!

Patäś meri: „Istäkak minek uli!”

Jaga-babaś piś kaštocont́ i kuloś. Ojzě kaštoctont́ karmaś čud́me tomba lanks, tomba lankstont́ — mastorov.

Patäś sainze jarmakněń i tuś kudostont́. Ki lankso leć melezěnzě — syŕneń surksoś stuvtovś i meri jalaksosteń: „Ton aštek tesě — mon molän syŕneń surksont́ vaĺma prästo sajsa!”

Jalaksoś meri: „Patäj, mon molän sajsa.”

Patäś meri: „Azö dy vanok! jaga-babań ojdent́ ilä nolčta!”

Jalaksoś moĺś, saize syŕneń surksont́ vaĺma prästo i arsi: „Mejś patäm ěź meŕt́ jaga-babań ojdent́ nolčtamodo! Daj varčasa.”

Moĺś kaštomont́ ikelev dy nolčtaś tombam lanksto jaga-babań ojdent́. Nolčtaś i teevś baranks! Tongize syŕneń surksont́ rogazonzo i paraź tuś patänt́ vaks: „Be! patäj! be! patäj!”

Patäś meri tenzě: „Ěh, jalakskem! meriń ved́ ilä nolčta!”

Nu, teems a meze. Tust́ kavonest kijava. Patäś juty ikelev, baranś meĺganzo.

Ponkś karčost bojar i meri: „Ěh, kodamo mazy baranoś! Miik moneń!”

Patäś meri: „A mijsa! Kov mon molän, son-gak marton moli!”

— A kov ton molät?

— Kov seĺmeń neit́, kov pileń marit́.

— Adä moneń ěrämo.

— Adä, sajsamak tyk!

Bojarś ozavtyńze vaksozonzo i uskińze ěstenzě ěrämo.

Ěrit́ toso i ěrit́.

Maräś ěstědest se jaga-babant́ tejterzě, konań syń kaštotso pidiź i arceś synst jomavtomo.

Saś son se škane bojarsteń, znärdo bojarś araseĺ kudoso i meri patästeń: „Adä marton ěkšelämo!”

Patäś manävś — moĺś.

Kajsiź panarost i sovast́ vec. Jaga-babań tejteŕś kundyze patänt́, pongavś kiŕgazonzo kev i vajavtyze, sońś orčinze patänt́ odižanzo i tuś tarkazonzo bojarsteń. Bojarś sonzě ězize soda. Alamos ašteź jaga-babań tejteŕś meri bojarsteń: „Davaj pečksynek baranont́.”

Bojarś meri: „Davaj!” i karmaś peeleń čovamo, a sonś ěś pačkanzo arsi: „Koda večkiĺse tejteŕś baranst́, a nej druk meri pečkemenzě. Mejś istä son kežijavś langozonzo.”

Baranś neize bojarst́ peeleń čovamodo, i čarkoć — sonzě pečkeme arsit́. Moĺś bojarst́ ikelev i meri: „Noldamak moń ostatka raz ved́ čireva jakamo.”

Bojarś meri: „azö!” A sońś moĺś meĺganzo vantleme.

Saś baranś ved́ čireńteń. Jaki ved́ čirevant́, avaŕdi i seeri:

— Be, patäj! be, patäj!

List́ patäj, list́ patäj!

Arsit́ jalaksot pečkemenzě!

Patäś ved́ potmakstont́ seŕgeć karšonzo:

— Oh, jalakskem, ojminem!

A lisivan ved́ potmakstont́!

Kevś pokš sülmaź kirgazon!

Marińze synst bojarś. Kirnavć vecteń i targize patänt́. Saś kudov, sülmsize jaga-babań tejteŕst́ siseḿ iesě ajgoroń pulos i panize ajgorst́ dikoj steps, a patänt́ saize ěstenzě niks.

Makar Evsev́ev. Ěrzäń jovkst // Purnyńze M.E. Evsev́ev — Moskva: SSSR-ěń Narotněń centraĺnoj izdateĺstvaś, 1928

Оставить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *